Overige risico’s
COVID -19
De uitbraak van het coronavirus COVID-19 eind februari 2020 heeft grote impact op de Nederlandse samenleving en ook op de gemeente Neder-Betuwe. Bij het nemen van maatregelen stond en staat nog steeds de gezondheid van onze medewerkers en inwoners voorop. Vanzelfsprekend hebben de getroffen maatregelen gevolgen voor de gemeente. Die gevolgen zijn op meerdere gebieden zichtbaar, zowel op het vlak van bedrijfsvoering als financieel.
Denk hierbij onder andere aan:
- Ontstaan van vertraging in de uitvoering van projecten van het Rijk ten opzichte van de begroting. Deze vertraging kan effect hebben op de hoogte van de Algemene Uitkering, omdat hier sprake is van een samen trap op/af systematiek. Echter een fixatie van het accres is aannemelijker op dit moment.
- Extra kosten voor voorzieningen om thuis te werken.
- Risico ten aanzien van inbaarheid van gemeentelijke belastingen en heffingen, huuropbrengsten (dorpshuizen, sportvereniging), debiteuren.
- Risico op achterblijvende legesopbrengsten (bouwleges etc.).
- Risico open einderegelingen, toename aanvragen BBZ, bijstand etc. (extra capaciteitsvraag ambtelijke organisatie).
- Risico dat subsidies naar organisaties ontoereikend zijn.
Bovenstaande risico’s kunnen ook spelen bij verbonden partijen. Daartegenover staat dat voor diverse kosten een compensatie van het Rijk ontvangen wordt. Dit geldt niet alleen voor de gemeente maar ook voor bijv. sportverenigingen, die rechtstreeks subsidie kunnen aanvragen. Ook zijn er diverse uitgaven die lager uit kunnen pakken, zoals bijv. achterblijvende activiteiten op de diverse taakvelden, reis-en verblijfkosten en dagelijks onderhoud, op al die onderdelen gelden grote onzekerheden. Inmiddels zijn beheersmaatregelen getroffen om onder deze omstandigheden uitvoering te geven aan de primaire taken (zoals invulling van een crisisteam, inventariseren van kerntaken, vervangingsplannen bij ziekte). Het ontbreekt op het moment van opmaken van de begroting nog aan voldoende informatie over de consequenties om een financiële risicoberekening te maken voor de organisatie. Via de reguliere planning & control-cyclus worden de ontwikkeling gevolgd en gerapporteerd.
Personeel en Organisatie (bedrijfsvoering)
Het betreft specifieke risico’s zoals wachtgeld en pensioenen van politieke ambtsdragers, ontslag (bijv. van werk naar werktrajecten) en WW en ZW uitkeringen van medewerkers. Daarnaast zijn er risico’s rond informatieveiligheid, privacy en hardware. Gebeurtenissen kunnen leiden tot financiële, juridische en imagoschade. Om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken zijn diverse beheersmaatregelen getroffen op het terrein van informatiebeveiliging. Denk aan penetratietesten, stimuleren van de bewustwording van medewerkers door voorlichting en training, back-up, uitwijkfaciliteiten en verzekeringen. Voor al deze risico’s hebben wij een inschatting gemaakt van € 1.190.000 (10% van de totale personeels- en bestuurskosten uit de begroting).
Ontwikkeling gemeentefonds
De uitkeringen uit het Gemeentefonds zijn aan schommelingen onderhevig. Dit komt doordat de definitieve uitkering aan de gemeenten beïnvloed wordt door de rijksuitgaven ten opzichte van de begroting. Om deze schommelingen op te vangen, is een risicobedrag van € 328.000 opgenomen (1% van de algemene uitkering).
Daarnaast wordt er gewerkt aan een herverdeling van de maatstaven van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Uit de eerste contouren blijkt dat deze herverdeling voor kleinere gemeenten forse nadelige effecten met zich mee gaat brengen.
Om deze verwachte nadelige financiële effecten, die nog niet betrouwbaar en juist zijn, in te schatten en te kunnen opvangen, willen wij een risicoreserveringen opnemen van € 500.000.
Crisisbeheersing en rampenbestrijding
In de gemeente kunnen zich allerlei crises en rampen voordoen. Denk bijvoorbeeld aan alle vormen van natuurgeweld en explosie/brand met gevaarlijke stoffen. Een extra risico voor onze gemeente vormen belangrijke transportaders zoals de Betuweroute, Rijn, Waal en een drukke snelweg als de A15. Als voorbeelden van crises worden de hoge waterstanden in 1995 en de wateroverlast in de kern van Opheusden in 2014 genoemd. Als zich een crisis voordoet, kan de gemeente te maken krijgen met (hoge) beheerskosten. Daarom is een risicoschatting gemaakt, die uitkomt op € 100.000, uitgaande van een financieel risico van € 500.000 per ramp of crisis met een kans van 20% (1x in de 5 jaar). Beheersmaatregelen zijn o.a.:
- actueel houden van de regionale en lokale rampen– en incidentbestrijdingsplannen;
- oefenen van rampenscenario’s met de medewerkers, die een rol hebben in de lokale crisisorganisatie;
- in- en uitvoeren van het Regionaal Crisisplan.
Renteontwikkeling
De rente bevindt zich op een historisch laag niveau. Deze kan alleen nog stijgen. Signalen uit de markt wijzen er op, dat de kans groot is dat de rente de komende tijd weer wat gaat stijgen. Daarom is het risico geschat op € 100.000. Een beheersmaatregel is o.a. het opstellen van een overzicht van toekomstige inkomsten en uitgaven. Een risicoreservering handhaven van € 100.000.